Kasusastraan Sunda geus lila umurna ti jaman mandegna
karajaan sabab aya paropolah magis anu nuduhkeun kapercayaan ka nu mistis.
Dina kasusatraan buhun aya tilu rupa wangun nya éta
wangun ugeran, wangun lancaran jeung wangun prosa lirik.
A). Puisi Mantra
Puisi mantra téh kaasup kana wangun ugeran. Puisi mantra
kaasup puisi magis sabab mangrupa karya sastra anu raket patalina jeung
kapercayaan kana hal “supranatural” nya éta teu asup akal, gaib, jeung hésé
kaudag ku akal manusa.
Ku ayana kapercayaan animistis jeung spiritualistis, di
lingkungan masarakat Sunda aya upacara-upacara kaagamaan anu ngébréhkeun
paripolah magis. Contona : ngucapkeun mantra, ngukus, jrrd. Aya ogé upacara
raket patalina jeung kahirupan, contona : upacara tingkeban, nyuguh, jrrd.
Jaman harita anggota masarakat percaya kénéh kana
kila-kila, tonde, teluh, jrrd.
B). Pungsi Puisi Mantra
Pungsi mantra nya éta ngajaga diri tina balai anu
datangna ti lelembutan, miceun sial, ngarah dipikaresep, dipikanyaah, miboga
kadgjayaan, pikeun murna nu lian, sangkan nu maot sampurna, mergasa anu lian
(nepi ka paéh), paranti ngariksa, nyinglar anu gaib, ngambah anu sanget, nulak
gawé anu gaib, nulak impian nu goréng, jeung ngubaran anu gering.
Nu kaasup golongan mantra loba pisan diantarana : rajah,
jampé, jangjawokan, ajian, jrrd.
C). Analisis Jampé
JAMPÉ
DIMINYAK
Minyak
aing minyak watu
Beunang
guguru ti ratu
Seuweu
ratu jadi rusuh
Seuweu
menak jadi hayang
Pada
hayang ka awaking
Awaking
ratu asihan
Analisis rajah
dumasar :
1).
Pamarekan Struktural
Dina jampé, pamarékan struktural
nyangking :
Ø Téma : Téma tina éta jampé téh nya éta ngadu’a jeung menta
Aya anu mikaasih, mikadeudeuh
Ø Basana : Basa anu digunakeun nya éta basa
sunda jeung kapangaruhan
Ø Gaya : katiten tina ungkara minyak aing minyak
batu .
Ø Wirahma : jampéna téh baris karasa upama ditalar
jeung basana
murwakanti.
Ø Diksi : Diksi atawa pamilihan kecap dina éta jampé nya éta basana
ngagunakeun kecap-kecap haying dipikaasih ku
makena minyak
Ø Amanat : Amanat dina ieu jampé nya éta urang kudu seungit sangkan
loba jalma anu mikaresep ku seungitna d minyak.
2).
Pamarekan
Ekspresif
Ditingal tina pamarekan ékspresif, jampe ieu dijieunna ku jalma anu boga pangaweruh ti nu lian,
terus digunakeun ku teu sambarang jalma, sabab ménta
idin dina ngalakukeun hiji hal.
3).
Pamarekan
Pragmatik
Ditingal tina pamarekan pragmatik, jampé ieu bisa mangaruhan kana nu maca jeung nu ngaregepkeun
dina hal ngingetan deui yén saacan ngalakukeun hiji hal téh kedah ngadua nyuhunkeun ditangtayungan.
4).
Pamarekan
Mimetik
Ditingal tina pamarekan mimetik, Jampé ieu ayana dina jaman Prabu Siliwangi, Karajaan Padjajaran
alam harita. Anu memang jampé teh mangrupa salasahiji puisi mantra.
5).
Pamarekan
sosiologi sastra
Ditingal
tina sosiologi sastra, jampé ieu panginten tadina mah ngan aya dina lingkungan
karajaan, nanging panginten beuki sumebar di masarakat anu hasilna nepi ka
ayeuna élmu ngeunaan karya sastra puisi mantra hususna jampé sumebar di daérah-daérah oge aya sarta teu béda jauh
jeung dina ngagunakeun ieu jampe teu sambarang jalma sabab ngan jalma nu geus
boga élmu nu luhur.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar